Gwynt ar y tir yn ‘ganolog’ i gynlluniau twf gwyrdd Cymru, darganfyddiadau astudiaeth newydd
13
Hydref, 2021
Mae RenewableUK wedi cyhoeddi Prosbectws Diwydiant Gwynt ar y Tir yn manylu ar sut y gall pob rhan o’r DU sicrhau’r buddion economaidd mwyaf posibl o wynt ar y tir i dalwyr biliau.
Mae’r prosbectws yn dangos y gallai dyblu capasiti gwynt ar y tir y DU i 30 gigawat (GW) erbyn 2030:
- lleihau biliau defnyddwyr £ 16.3 biliwn yn y 2020au
- yn arbediad blynyddol o £ 25 i bob cartref
- creu 3,000 o swyddi o Gymru a £ 4.4 biliwn GVA gyda Chanolbarth a Gogledd Cymru yn elwa fwyaf
- cynnal lefelau uchel o gynnwys Cymraeg wrth ddylunio, adeiladu a chynnal a chadw ffermydd gwynt ar y tir
Mae’r targed argymelledig ledled y DU o 30GW erbyn 2030 yn cynnwys targedau penodol:
- Targed 5GW yng Nghymru (1.3GW ar hyn o bryd)
- 6GW yn Lloegr (i fyny o 2.9GW)
- 5GW yng Ngogledd Iwerddon (i fyny o 1.3GW
- 4GW yn yr Alban (i fyny o 8.4GW ar hyn o bryd)
Ar ben hynny, mae pleidleisio a gyhoeddwyd heddiw gan RenewableUK * yn dangos bod gwynt ar y tir yn mwynhau lefel uchel o gefnogaeth gyhoeddus yng Nghymru:
- Mae 71% yn cefnogi datblygiad mwy o dyrbinau gwynt ar y tir yng Nghymru
- Mae 74% eisiau i’r Llywodraeth osod targed tymor hir ar gyfer ynni gwynt cyn uwchgynhadledd y Cenhedloedd Unedig ar newid yn yr hinsawdd ym mis Tachwedd
- Mae 78% o’r cyhoedd yn cytuno y dylai’r Llywodraeth weithio’n rhagweithiol gyda’r diwydiant gwynt ar y tir i hybu swyddi a chyfleoedd busnes lleol
- Mae 63% yn cefnogi adeiladu ceblau pŵer newydd i gefnogi datblygiad ffynonellau ynni adnewyddadwy newydd
- Mae 74% yn meddwl pan ddaw hen fferm wynt i ddiwedd ei hoes, dylid disodli un newydd a adeiladwyd ar yr un tir
Yn ei Adroddiad Technegol Net Net ym mis Mai 2019, cynghorodd Pwyllgor Newid Hinsawdd y DU Lywodraeth y DU fod angen i ni osod 35GW o wynt ar y tir erbyn 2035 fel cam allweddol i gyrraedd sero net.
Yn ôl gwybodaeth prosiect RenewableUK, ar hyn o bryd mae’r DU yn cydsynio llai na hanner y capasiti blynyddol sydd ei angen i gyrraedd y targed hwnnw. Dim ond 22MW o wynt ar y tir a gomisiynwyd yng Nghymru yn 2020.
Mae gan wynt ar y tir ran allweddol i’w chwarae hefyd wrth gynhyrchu hydrogen gwyrdd ar gyfer ystod eang o ddefnyddiau. Mae’r prosbectws yn nodi y gallai hydrogen adnewyddadwy a gynhyrchir gan wynt ar y tir gynhyrchu £ 1.4 biliwn o weithgaredd economaidd a chreu 1,000 o swyddi amser llawn erbyn 2030.
Er mwyn bachu’r buddion hyn, mae’r prosbectws yn nodi ystod eang o gamau gweithredu ar gyfer diwydiant, y DU a Llywodraethau datganoledig gan gynnwys:
- cyflwyno arwerthiannau Contract ar gyfer Gwahaniaeth blynyddol i ysgogi mwy o fuddsoddiad,
- hwyluso strategaeth newydd ar gyfer datblygu grid yng Nghymru,
- diwygio Ofgem fel ei fod yn miniogi ei ffocws ar sero net
- sicrhau bod tyrbinau modern, mwy effeithlon yn disodli ffermydd gwynt ar y tir hŷn.
Dywedodd Cyfarwyddwr RenewableUK Cymru, Rhys Wyn Jones:
“Mae gwynt ar y tir yn ganolog i ddyfodol di-garbon Cymru. Fel ymhlith y mathau cost isaf o gynhyrchu pŵer adnewyddadwy, gall gyfrannu at leihau biliau trydan i ddefnyddwyr. Yn fwy arwyddocaol nag unrhyw darged yw’r gwerth economaidd a’r gyflogaeth bosibl y gall gwynt ar y tir ei gyflawni. Os ydym yn ystyried datblygu yn y dyfodol fel gêm dim swm rhwng pŵer Cymru a defnydd y DU, rydym mewn perygl o chwarae roulette gyda’n huchelgais datblygu hinsawdd ac economaidd. O ystyried sut mae rhannau eraill o’r DU yn bwrw ymlaen â buddsoddiad di-garbon, mae hon yn risg na all Cymru ei fforddio.
“Ond mae hwyluso buddsoddiad ychwanegol yn gofyn am fuddsoddiad yn ein grid, arwerthiannau blynyddol ar gyfer contractau i gynhyrchu pŵer glân ac amgylchedd cynllunio synhwyrol.”
* Pleidleisio a gynhaliwyd gan Survation, 1062 o oedolion yn byw yng Nghymru 5-19 Gorffennaf 2021